Jeśli po zatrzymaniu samochodu w związku z podejrzeniem jego pochodzenia z kradzieży Policjant oddał Ci go na przechowanie, jako osobie godnej zaufania, wówczas powstaje pytanie czy możesz go używać? Od odpowiedzi na to pytanie zależy w dużym stopniu sens przechowywania zatrzymanego samochodu. Cóż Ci po oddaniu samochodu na przechowanie, jeżeli nie mógłbyś używać go zgodnie z jego przeznaczeniem, dojeżdżać nim do pracy, wyjeżdżać na wakacje.
Moim zdaniem, w razie oddania Ci zatrzymanego samochodu na przechowanie, jako osobie godnej zaufania, możesz nim jeździć, używać go zgodnie z jego przeznaczeniem. Zanim jednak zaczniesz go używać powinieneś się zwrócić do Prokuratora lub Sądu (w zależności o etapu postępowania), o zgodę na używanie przechowywanego przez Ciebie samochodu. W orzecznictwie sądowym przyjmuje się, że z chwilą oddania zatrzymanego samochodu na przechowanie osobie godnej zaufania następuje zawiązanie między nią a organem władzy publicznej (Prokuratorem lub Sądem) stosunek prawny zbliżony do umowy przechowania uregulowanej w Kodeksie Cywilnym.
Podstawowym obowiązkiem osoby przechowującej zatrzymany samochód jest przedstawienie tego pojazdu na każde żądanie Prokuratora lub Sądu oraz zachowanie samochodu w niepogorszonym stanie (ocenianym pod kątem jego wartości dowodowej). Ponieważ w trakcie i tuż po zatrzymaniu samochodu następuje dokładne opisanie samochodu, często uzupełnione materiałem fotograficznym, to należy uznać, że używanie samochodu przez osobę, która go przechowuje nie powinno obniżyć jego wartości dowodowej. Z drugiej strony osoba godna zaufania jako przechowawca jest uprawniona do żądania wynagrodzenia za przechowanie samochodu w wysokości zbliżonej do wynagrodzenia pobieranego przez przedsiębiorcę prowadzącego parking, na którym są przechowywane auta zatrzymane przez Policję.
Problem dopuszczalności używania samochodu przez osobę godną zaufania wynika z brzmienia przepisów Kodeksu Cywilnego regulujących uprawnienia i obowiązki przechowawcy. Zgodnie z nimi Przechowawca jest uprawniony do używania przechowywanej rzeczy tylko za zgodą osoby, która oddała mu rzecz na przechowanie. Z tego względu powinieneś uzyskać zgodę Prokuratora lub Sądu na używania samochodu, który został Ci zatrzymany, a następnie oddany na przechowanie.
We wniosku należy:
-
podnieść gotowość rezygnacji z roszczenia o wynagrodzenie za przechowanie auta w zamian za uprawnienie do jego używania,
-
podkreślić, że używanie samochodu pozostanie bez wpływu na jego wartość dowodowa,
-
w razie potrzeby zażądać dokładnego opisu i sfotografowania samochodu,
-
podkreślić słuszność takiego rozwiązania swoim przekonaniem o przysługującym Ci prawie własności tego samochodu.
W razie odmowy wyrażenia zgody na używanie samochodu powinieneś złożyć na to zarządzenie lub postanowienie zażalenie, zgodnie z art.236 k.p.k. do Sądu, w którego okręgu prowadzone jest postępowanie przygotowawcze.
W razie postawienia Ci zarzutu paserstwa zatrzymanego samochodu nie masz co liczyć na oddanie Ci zatrzymanego samochodu na przechowanie. Dopóki ciąży na tobie ten zarzut, nie odzyskasz zatrzymanego samochodu. W takim wypadku w pierwszej kolejności skoncentruj swoje działania na zwalczaniu zarzutu popełnienia przestępstwa doprowadzając do umorzenia postępowania karnego lub wyroku uniewinniającego, a dopiero w dalszej kolejności rozpocznij starania o odzyskanie samochodu.
Kwestia uprawnienia osoby godnej zaufania do używania samochodu oddanego jej na przechowanie nie była poruszana na gruncie orzecznictwa sądowego, jak również w prawniczych komentarzach. Jest tak dlatego, że osoby, którym Policja zatrzymała samochody rzadko starają się o uzyskanie ich na przechowanie do czasu wyjaśnienia ich stanu prawnego, równie rzadko dochodzą zwrotu zatrzymanych samochodów oceniając, że skutecznie nabyły prawo ich własności kosztem ich pierwotnych właścicieli.
W trakcie orzekania jako Sędzia Wydziału Karnego nigdy nie spotkałem się także działaniami takich osób zmierzającymi do zapewnienia im możliwości używania samochodu do czasu wyjaśnienia jego stanu prawnego, co może przecież trwać nawet kilka lat. Tym bardziej, od tego jak aktywnie będziesz walczył o uzyskanie zatrzymanego auta na przechowanie, od tego jak uzasadnisz wniosek o wyrażenie zgody na używanie tego samochodu lub zażalenie na odmowę, zależy czy osiągniesz pożądany cel, jakim jest możliwość posiadania i używania zatrzymanego przez Policję samochodu do czasu ostatecznego wyjaśnienia czyją jest on własnością.
